Czym jest rozbój, a czym kradzież rozbójnicza?

Mogłoby się wydawać, że rozbój oraz kradzież rozbójnicza to pojęcia, które oznaczają jedno i to samo. Tymczasem, mowa jest o podobnych… ale nie identycznych przestępstwach. Oba rodzaje czynów zabronionych wiążą się co prawda z kradzieżą oraz użyciem przemocy; wyjaśnimy Ci jednak różnice.

Rozbój, czyli stosowanie przemocy w celu popełnienia kradzieży

Rozbój ma miejsce w sytuacji, gdy sprawca stosuje przemoc na etapie kradzieży. Kwestie z tym związane reguluje art. 280 kodeksu karnego – przyjrzyjmy się jego treści:

„§ 1. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

§ 2. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20”

Jeśli chodzi przestępstwo w postaci rozboju, decydujący jest moment, w którym dochodzi do aktu przemocy – o rozboju mówi się w sytuacji, gdy do rozboju dochodzi przed lub w trakcie kradzieży, lecz nie po niej.

Przykłady rozboju

Poniżej znajdziesz kilka przykładów rozboju:

sprawca wyciąga kierowcę z samochodu, używając w tym celu fizycznej siły, po czym kradnie auto,
przestępca wchodzi do banku, następnie zaś grozi pracownikom (ochrona, kasjer) bronią palną oraz żąda pieniędzy. W takiej sytuacji przemoc (a konkretnie: groźba użycia broni) ma na celu zdobycie gotówki,
wtargnięcie — grupa napastników włamuje się do domu, po czym atakuje właściciela oraz zabiera kosztowności. Ponieważ to właśnie przemoc umożliwia napastnikom zapanowanie nad sytuacją, również wtedy mamy do czynienia z rozbojem.

Co łączy każdy spośród wyżej wymienionych przypadków? To proste: przemoc była niezbędna do tego, by sprawcy mogli dokonać kradzieży. Nie ma tu zatem mowy o dokonaniu kradzieży bez przemocy.

Kradzież rozbójnicza, czyli przemoc po kradzieży

Kradzież rozbójnicza została opisana w art. 281 kodeksu karnego. Podobnie jak w przypadku „klasycznego” rozboju, również teraz przytoczymy stosowny zapis prawny:

„Kto, w celu utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”

Kradzież rozbójnicza to przestępstwo o nieco innej dynamice. Sprawca bowiem w takiej sytuacji najpierw dokonuje zaboru rzeczy, co dokonuje się bez użycia przemocy. Samo użycie siły następuje dopiero po dokonaniu kradzieży i robi się to w celu zatrzymania skradzionego mienia.

Przykłady kradzieży rozbójniczej

Poznaj kilka przykładów kradzieży rozbójniczej – dzięki temu łatwiej będzie Ci zrozumieć, jak takie przestępstwo w praktyce wygląda:

sprawca zabiera ofierze portfel z torebki, kiedy zaś ofiara orientuje się, do czego doszło, zostaje odepchnięta,
przestępca włamuje się do mieszkania, kradnie biżuterię, następnie zaś, wskutek wykrycia przez właściciela posesji, zaczyna grozić właścicielowi nożem,
sprawca wyłamuje drzwi w samochodzie i kradnie znajdujący się tam laptop. Ponieważ całe to zajście zauważa przechodzień, przestępca zaczyna mu grozić, by uciec z łupem.

Rozbój a kradzież rozbójnicza – różnice w orzecznictwie i karach

Jak zatem widać, różnica pomiędzy rozbojem a kradzieżą rozbójniczą tkwi przede wszystkim w kolejności działań. Jeśli chodzi o kradzież rozbójniczą, to najpierw mamy do czynienia z czynem zabronionym w postaci kradzieży, zaś przemoc lub sama groźba jej użycia pojawia się dopiero potem, kiedy to sprawca, z zamiarem zachowania łupu, musi np. stawić czoła starającemu się odzyskać swoją własność poszkodowanemu.

To właśnie dlatego rozbój jest kwalifikowany jako „cięższe” przestępstwo. Dzieje się tak z uwagi na fakt, iż przemoc w rozboju jest jego nieodłączną częścią; to właśnie ona umożliwia zaboru mienia. Z kolei jeśli chodzi o kradzież rozbójniczą, to przemoc, która pojawia się później, może być wywołana np. czynnikami emocjonalnymi.

Rozbój, kradzież rozbójnicza — można się przed tym ochronić?

Dwa rodzaje przestępstw, które omówiliśmy, z pewnością łączy jedno — nie chcemy paść ich ofiarą. Na szczęście, jest pewien sposób na to, by uchronić się przed przestępcami — mowa tu o monitoringu. Monitoring wizyjny ostrzeże Cię o tym, że ktoś próbuje wedrzeć się na Twoją posesję. Możesz w ten sposób skuteczniej zabezpieczyć się przed kimś, kto ma złe intencje, tym bardziej, że prawo użycia broni to w naszym porządku prawnym dość dyskusyjna kwestia.